W związku z panującą pandemią koronawirusa oraz stopniowym wznawianiem działania sądów wprowadzono przepisy mające pogodzić ich funkcjonowanie i procedowanie z wymogami bezpieczeństwa sanitarnego. W tym celu najnowsza nowelizacja ustawy z dnia 2 marca 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.) o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych czyli tzw. „tarcza antykryzysowa” wprowadziła między innymi następujące zmiany w zakresie postępowania cywilnego.
I. Rozprawy online – do tarczy antykryzysowej wprowadzono art. 15zzs1 – 15zzs5. Uregulowano w nich sposób przeprowadzania rozpraw w postępowaniu cywilnym. Zgodnie z art. 15 ust. zzs1 tarczy antykryzysowej wprowadzono pewne możliwości, dzięki którym nie trzeba będzie stawiać się w sądzie na rozprawy i posiedzenia jawne.
Po pierwsze będą przeprowadzane za pośrednictwem urządzeń telekomunikacyjnych. Oznacza, to że strony będą mogły uczestniczyć w rozprawach za pośrednictwem urządzeń transmitujących dźwięk i obraz na odległość np. przebywając w kancelarii swojego pełnomocnika.
Drugą możliwością, w przypadku kiedy niemożliwym będzie przeprowadzenie posiedzenia czy rozprawy za pomocą środków komunikacji w sposób wskazany powyżej, a osobiste stawiennictwo może zagrażać życiu i zdrowiu uczestników, przewodniczący ma możliwość zmiany trybu jawnego w niejawny. Strona ma 7 dni od doręczenia zarządzenia na sprzeciwienie się trybowi niejawnemu.
Powyższy sposób procedowania w sprawach cywilnych ma być zasadą, a odstępstwa od niego mają charakter wyjątku przez cały okres zagrożenia epidemicznego, epidemii a także rok po ustaniu ostatniego z nich.
Wszystkie te tryby będą miały zastosowanie chyba, że rozprawę czy posiedzenie będzie można przeprowadzić bez nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nich uczestniczących. Trudno określić co rozumieć przez nadmierne zagrożenie. Możliwe, że będzie to interpretowane w korelacji z zarządzeniami prezesów sądów co do wymogów sanitarnych. Jak przykładowo zarządzenie Prezesa Sądu Okręgowego w Poznaniu, który wyznaczył, że na rozprawę może stawić się nie licząc składu sędziowskiego maksymalnie 7 osób. Możliwe, że jeśli w danej sprawie nie będzie dało się zachować powyższych norm, będzie to uznane za nadmierne zagrożenie zdrowia i zostanie wyznaczona rozprawa online lub tryb niejawny.
II. Postępowanie dowodowe – spore ułatwienie przyszło w zakresie postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 15zzs2 tarczy antykryzysowej jeżeli zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę, odebrać pisemne stanowiska stron i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym zamiast ogłaszać publicznie.
